ВАДА

Віктар Каралькоў.

У народных уяўленнях адна з асноўных касмічных стыхій( побач з зямлёй, паветрам і агнём). У многіх міфалогіях, у тым ліку і ў беларускай, В. звязваецца з пачаткам стварэння Сусвету,дзе яна сімвалізуе Хаос. Згодна з этыялагічнымі паданнямі, зямля была створана з пяску, узятага на дне першапачатковых водаў.

У індаеўрапейскай і балта-славянскай міфалогіях В. дзеліцца на зямную і небесную. У зямных водах хаваюцца Змей ці пазнейшы чорт. Дождж як нябесная В. пасылаецца Грымотнікам ( Перуном), якога пазней замяніў святы Ілля. У шэрагу міфалогій гаспадаром зямных водаў (крыніц, азёр) з'яўляецца праціўнік Грымотніка.

У легендах асілак, які перамог Змея, выпіў В. з азёраў. У той жа час у беларускіх вясновых песнях згадваецца пра адмыканне ўвесну святым Юр'ем( які сумясціў рысы як Грымотніка, так у пэўнай ступені і яго праціўніка) зямлі, травы, расы, В. В. у свядомасці беларусаў - гэта ачышчальны сродак, без якога проста не магчыма пераход чалавека ў "той" свет (нябожчыка мыюць адразу пасля смерці), а таксама вяртання душы ў "гэты" свет - свеі жывых.

У беларусаў захаваліся два раўназначныя абрады далучэння немаўляці да статуса паўнапраўнага супольніка іх грамады. Першы раз гэта адбываецца на дзевяты дзень пасля нараджэння, а затым на саракавы - у час хрышчэння ў храме. Тую ж ачышчальна-пераходную ролю выконвала В. і ў вясельнай абраднасці.

З вядром В. бацька абыходзіў вясельны поезд перад адпраўкай у храм, з вядром В. сустракалі маладых, калі яны ўязджалі ў вёску, дома маладых вялі да калодзежа, дзе ім з аднаго вядра аблівалі ногі.

Ачышчальная роля В. даволі выразна захавалася ў каляндарнай абраднасці. Час пачатку вялікіх дзён (Чысты чацвер) і час іх заканчэння (Купалле) суправаджаліся абрадамі рытуальнага купання або абмывання. А з другога боку - час пераходу з вясны ў лета (Сёмуха) атрымаў назву "Граны дзень", на працягу якога ўшаноўвалі душы заўчасна пайшоўшых у "той" свет дзяўчат-русалак, месца пражывання якіх - водная стыхія.

Разам з тым В. - мяжа паміж "гэтым" і "тым" светам, шлях у іншасвет, месцазнаходжанне душ памерлых і нячыстай сілы, што тлумачыцца сувяззю В. з пачатковым першабытным хаосам. Ушанаванне крыніц і азёр вядома на Беларусі з глыбокай старажытнасці. В. з'яўляецца абавязковым элементам у знахарскай практыцы, носьбітам энергетыкі замовы.

В. у замовах супраць хваробаў і нячыстай сілы надаваліся асабістыя імёны: Ульляна, Кацярына, Марына ды інш. В. для замоў бралася толькі з крыніц, у месцы іх сутокаў і супраць цячэння. Найбольшай сілай валодала "траянка" - вада, узятая з трох студняў апоўначы.

Уяўленне пра В. як сілу дэструкцыі і хаосу адлюстраваныя ў народных перакананнях пра існаванне "мёртвых" крыніц, якія забіраюць у чалавека сілу і здароўе. Багіні кахання, як правіла, абавязкова маюць непасрэднае дачыненне да зямных водаў.

Славянская Мокаш ( і пазнейшая Параскева-Пятніца, што яе замяніла), згодна з павер'ямі, мела дачыненне да калодзежаў, наагул да мокрых месцаў, а жаночая пара Вялеса(гл. Кацярына) лічылася апякункай крыніц і рэк. У зямных водах жывуць некаторыя персанажы дэманалогіі (Вадзянік, русалкі).

Сярод беларусаў асаблівай пашанай карыстаецца В., набраная з трох, сямі ці нават дзевяці рэчак або калодзежаў, а таксамаВ., у якой варыліся велікодныя яйкі, якой мылі хлебную дзяжу, іконы, якую пралілі праз рэшата, адтуліну ад сучка ў смаліне.

Гаючыя здольнасці набывае В., у якую апускалілекавыя расліны, святаянскія зёлкі, вугалькі са сваёй печы, медныя, срэбныя ці залатыя грошы. В. наагул у народных уяўленнях выступае як сінонім здароўя.

Параўн., напрыклад, павер'е, што той, хто першы на Каляды прынясе В., то будзе здаравейшы за ўсіх цэлы год. В., прынесеная на Каляды з укінутай у яе срэбнай манетай мела незвычайныя ачышчальныя і гаючыя ўласцівасці, асабліва для чысціні твару.

Пра тое ж сведчаць і калядна-велікодныя зычанні: "Будзь здаровы. як В.!" Але трэба было пільнавацца, каб пры ўмыванні на дол не ўпала ні кроплі, іначай увесь год у хацебудуць весціся блохі. Здольнасць В. адлюстроўваюць і ўяўленні пра яе сувязь з іншасветам вызначаюць яе шырокае выкарыстанне ў варожбах.

Зямная В. мела цесную сувязь з В. нябеснай. Так, падчас засухі В., прынесеную з сямі крыніц, разрывалі па ворыве з мэтай выклікаць дождж. Уяўленні пра В як ачышчальную, гаючую сілу шырока бытуюць і ў сучаснай беларускай вёсцы, пра што сведчыць наяўнасць вялікай колькасці святых крыніц і прошчаў.

У гадавым колазвароце хрысціанскай пасхаліі існуе некалькі святочных дзён, калі асвечаную ў храме В. прыносілі дадому.

Крыніца: http://rv-blr.com/dictonary/view/152

ВАДА-ВАДЗІЦА, БОЖАЯ ПАМАЧНІЦА

У ноч на 19 студзеня праваслаўныя беларусы святкуюць Трэцюю, Вадапосную, Галодную, Хрышчэнскую куццю, Вадапосце, Вадзянуху. У цэнтры ўвагі гэтых святочных дзён была вада.

Справа ў тым, што згодна з царкоўным праваслаўным календаром якраз у гэты дзень Ісус Хрыстос прыняў святое хрышчэнне. На трыццатым годзе жыцця, перад тым як адправіцца прапаведаваць новае вучэнне аб духоўных асновах існавання свету, Хрыстос прыйшоў на раку Іардан і прыняў хрышчэнне ад Івана Прадцечы (Хрысціцеля).

Хрышчэнне -- хрысціянскі абрад, які сімвалізуе ачышчэнне душы ад грахоў і поўную адданасць Богу. Свята мае і другую назву -- Святое Богаяўленне. Калі Хрыстос выходзіў з вады, як сведчыць Святое Пісанне, адкрылася неба і на яго сышоў Святы Дух у выглядзе голуба. У гэта вялікае свята ў цэрквах адбываецца вялікае асвячэнне вады ў памяць аб тым, што падчас хрышчэння Хрыста вада ў рацэ асвяцілася.

Хрысціянскія вернікі прыносяць гэту ваду дадому і захоўваюць на працягу года. Пасля літургіі ў храмах святары разам з паствай кіраваліся да рэчак, азёр, калодзежаў і іншых вадаёмаў (“Ход на Іардан”), выразалі там крыжападобную палонку і асвячалі ваду. У народзе лічылася, што палонка і месца вакол яе валодае вялікай цудадзейнай сілай, таму ў ёй купаліся тыя людзі, якія мелі цяжкія захворванні.

Гісторыя ведае шмат сведчанняў пра тое, што людзі, якія тройчы з галавой акуналіся ў асвячоную ваду, хутка станавіліся здаровымі. Трэцяя, “вадзяная” куцця завяршала святочныя падзеі гэтага перыяду і быццам распачынала новае жыццё чалавека на зямлі.

Нездарма кажуць, што жыццё пачалося з вады: Бог, распачынаючы тварэнне новага свету, першай стварыў ваду. Кожны з нас пачынае сваё жыццё з таго, што на працягу дзевяці месяцаў фарміруецца ў вадзе, якая ўтрымліваецца ва ўлонні маці.

Так і хрышчэнская вада павінна была змыць старую інфармацыю (хваробы, нястачы, непрыемнасці, грахі) і нанесці новую, якая прынясе здароўе, дабрабыт і поспехі.

Крыніца: http://www.ng.by/ru/issues?art_id=28653

Водныя “артэрыі” зямлі — рэкі, азёры, крыніцы — у народзе параўноўвалі з крывяноснымі сасудамі чалавека (у замове, якая павінна дапамагчы суняць кроў, гаворыцца: “Несла баба ваду, зачапілася за калоду. Вада разлілася — каб кроў запяклася”).

Пры гэтым лічылі, што зямная і нябесная водныя стыхіі ўзаемазвязаны, а нерэгламентаваныя дзеянні чалавека (парушэнне агульнапрынятых забаронаў) разбураюць гэтую “непарушную” сувязь. Як вынік, наступіць пакаранне: засуха, градабой, маланка, пярун, таму што ў гэты момант вада “гневаецца” і “карае” вінаватых.

Лічылася, напрыклад, што доўгія, так званыя гнілыя дажджы ідуць таму, што недзе “сапсавалі ваду”: утапіўся чалавек, і пакуль яго цела не дастануць з вады, дождж не спыніцца Чалавек разумеў, што ён не можа пражыць без вады ні дня, таму стаўленне да яе вызначалася асаблівай пачцівасцю, прыязнасцю і нават святасцю.

Перад тым як скарыстаць ваду, трэба было выканаць шэраг рытуальных дзеянняў: з ёю віталіся, як з жывой істотай, шапталі пра сябе малітву або замову: “Вадзіца-царыца, бегла ты з мора сы вастока, будзе табе слава да века...”, прыносілі ёй розныя падарункі.

Адначасова існаваў цэлы шэраг забарон у адносінах да вады. Каля яе нельга было крычаць, сварыцца і брыдкасловіць, пляваць у ваду, біць яе палкай (узгадайце непаўторны эпізод у кнізе Л.Лявонава “Русский лес”, калі адзін з герояў палкай ускаламуціў ваду ў святой крыніцы), адліваць, напрыклад, з вядра ў калодзеж і г.д.

На пачатку ХХ стагоддзя беларускі фалькларыст А.К.Сержпутоўскі пісаў: “Воду Бог даў на патрэбу людзям. Людзі шануюць ваду, нічога ў яе не кідаюць нячыстага, не плююць, каб Бог не пакараў”.

У асяроддзі беларусаў лічылася, што ноччу ў хаце абавязкова павінна стаяць вядро з вадой, якую ў любы момант можна было выкарыстоўваць для піцця, але пры гэтым добра ведалі, што посуд, у якім яна знаходзілася, трэба абавязкова накрываць.

Катэгарычна забаранялі піць ваду, якая знаходзілася ў лазні, нават самую чыстую, крынічную, таму што лазня заўсёды ўспрымалася “нячыстым” месцам.

Крыніца: http://www.ng.by/ru/issues?art_id=28700

Відаць, стыхія вады зусім невыпадкова з’яўлялася самым першым элементам стварэння Сусвету. Яна захоўвала ў сабе патэнцыю самазараджэння Жыцця, яна ж пазней і падтрымлівала энергію жыцця, надзяляючы яе дынамікай развіцця і самазахавання.

Вось гэты эвалюцыйны ланцужок пераўтварэнняў вельмі выразна адлюстраваны ў народных казках. Дастаткова было брату Івану выпіць глыток вады са следу козліка, як ён у імгненне вока ператварыўся ў татэмную жывёліну.

У іншых чарадзейных казках выразна прасочваецца матыў супярэчлівай сутнасці вады: купаўся герой у бочцы з жывой вадой і станавіўся багатыром з непераадольнай сілай, і, наадварот, мёртвая вада забірала ўсю моц ваўкалака, чарадзея, ведзьмака, чорта.

Нам падаецца, што вось гэтыя старажытныя — міфалагічныя ў аснове сваёй — уяўленні аб жывой і мёртвай вадзе глыбока асэнсаваны і шырока прадстаўлены ў абрадавай практыцы нашых продкаў, асабліва ў рытуалах сямейна-родавай накіраванасці.

Давайце ўзгадаем, ці не пра тую ж жывую ваду ідзе гаворка, калі пачынаюцца роды або збіраюцца купаць нованароджанае немаўля; а як можа называцца вада, у якой толькі што абмывалі памерлага чалавека?

Адметным энергетычным патэнцыялам валодала вада, якая знаходзілася ў хаце падчас розных падзей. Вада для першага рытуальнага купання немаўляці Пад пільным наглядам роднай матулі і бабулі знаходзілася вада для першага рытуальнага купання, якое часцей за ўсё выконвалі на дзевяты дзень пасля нараджэння дзіцяці.

Па-першае, вада для купання дзіцяці павінна была адну ноч пераначаваць у хаце і тым самым набыць статус ажыўленай, нагаворанай спецыяльнымі замовамі, намоленай малітвамі ўсёй сям’і.

Па-другое, у ночвы спачатку налівалі халодную і толькі потым дабаўлялі гарачую ваду, прычым ваду для купання дзіцяці ніколі не даводзілі да кіпення, а проста падагравалі. Нездарма пра людзей нястрыманых, злосных у народзе казалі: “У кіпені цябе пакупалі”, “Ты што, у гарачай вадзе купаны?”

А сродкамі, якія надавалі вадзе яшчэ большую моц, выступалі настоі з зёлак (чыстацел, рамонак, чабрэц) або з кары дуба.

Па-трэцяе, у ваду, прыгатаваную для купання немаўляці, абавязкова крыж-накрыж лілі “святую” ваду, якую бралі ў храмах падчас вялікіх хрысціянскіх святаў, а часцей за ўсё на Вадохрышча.

Па-чацвёртае, ваду ў купелі “напаўнялі” дадатковым зместам — жадаемымі (мадэліруемымі) прыметамі або складовымі будучага шчаслівага жыцця: напрыклад, людзі верылі, што кубачак малака паспрыяе таму, што твар будзе белым, чыстым; апушчаная ў ваду медная манета — што чалавек будзе дужым і здаровым; пярсцёнак бацькі ў купелі сына — што той у будучым працягне яго справу; некалькі зярнят жыта — захавае здольнасць прадаўжэння роду і г.д.

Да вады, у якой пакупалі дзіця, ставіліся надзвычай асцярожна. Сярод беларусаў існуе павер’е: калі ў гэтай вадзе памыецца стары чалавек, то ён пражыве шмат гадоў і захавае прыгажосць, бадзёрасць і рухавасць, а вось дзіця вельмі хутка састарэе.

Відаць, якраз таму, што вада пасля купання дзіцяці на некаторы час захоўвала ў сабе яго жыццёвы патэнцыял, яе катэгарычна забаранялася выкарыстоўваць у гаспадарчых справах, напрыклад мыць у ёй пялюшкі і любыя дзіцячыя рэчы, бялізну, мыць ёю падлогу і г.д.

Таксама забаранялася падпускаць да гэтай вады жывёлу. Ваду пасля купання немаўляці вылівалі толькі ў светлы час сутак — вечарам да заходу сонца або назаўтра раніцай.

Калі купалі хлопчыка, ваду вылівалі пад яблыню — “райскае” дрэва, каля якога некалі красаваўся сам і любаваўся жыццём першы чалавек свету — Адам. З таго далёкага часу гэта дрэва стала сімвалам нашай памяці, радаводу.

Не забывалі некалькі кропель той вады выліць на падмурак хаты з боку чырвонага кута, каб хлопец, калі вырасце, застаўся ў гэтай хаце, ажаніўся, прывёў сюды дзяўчыну і працягнуў свой род.

Калі купалі дзяўчынку, ваду вылівалі пад вішню — жаночае дрэва, сімвал прыгажосці і цнатлівасці. Калі ваду выносілі з хаты, то некалькі кропель быццам выпадкова пралівалі за парогам хаты, тым самым жадалі дзяўчынцы абавязкова выйсці замуж — своечасова “пайсці” за парог.

Крыніца: http://www.ng.by/ru/issues?art_id=28754

ЖЫВАЯ І МЁРТВАЯ ВАДА

Без жыццядайнай энергіі жывой вады не магло абысціся ні адно вяселле. Перад днём вянчання жаніх і нявеста павінны былі памыцца ў лазні: заўтра іх чакае новае (сямейнае) жыццё, а таму напярэдадні неабходна “зняць” — змыць інфармацыю аб дашлюбным жыцці.

На Палессі святой вадой крапілі маладых, калі яны пакідалі родную хату. Калі маладыя адпраўляліся да вянца, то спачатку іх вялі да калодзежа і пад ногі вылівалі вядро вады.

Пазней гэты абрад крыху змяніўся — ваду пачалі выліваць пад ногі першага каня ў вясельным поездзе або пад колы першага аўтамабіля, у якім будзе ехаць жаніх. Вядром вады перагароджвалі дарогу вясельнаму картэжу, калі ён вяртаўся дадому з-пад вянца.

У некаторых рэгіёнах Беларусі, калі маладая прыязджала да хаты свайго мужа, то, павітаўшыся са свёкрам і свякрухай, яна павінна была павітацца з калодзежам і прынесці яму падарунак-ахвяру (часцей за ўсё манету або невялічкі кавалачак вясельнага каравая), а потым, з маўклівага “дазволу” калодзежа прынесці вядро вады, каб жыццё ў гэтай хаце прадоўжылася.

Мёртвай вадой называлі тую, якую выкарыстоўвалі падчас надыходу смерці, для абмывання нябожчыка і ў час выканання розных рытуальных дзеянняў, звязаных з пахаваннем чалавека. Так, народная традыцыя забараняла карыстацца той вадой, якая знаходзілася ў хаце ў момант смерці чалавека, яе тут жа вылівалі ў двор, а вядро ці іншы посуд трэба было перавярнуць.

Асабліва небяспечнай у энергетычным плане (магла нанесці вялікую шкоду здароўю чалавека, хатняй жывёлы і нават пасевам) лічылі ваду, якой абмывалі нябожчыка. Таму яе стараліся выліць туды, дзе ніколі не будзе хадзіць чалавек, хатняя жывёла. У некаторых выпадках для такой вады выкопвалі спецыяльную яму.

Акрамя таго, і любую іншую ваду, якая суправаджала абрад пахавання, лічылі небяспечнай. Напрыклад, менавіта таму стравы для памінальнага стала (а прыгатаванне ежы ніколі не абыдзецца без вады) гатавалі ў суседзяў ці родзічаў, а не там, дзе знаходзіўся нябожчык.

Калі нябожчыка павязуць хаваць, то трэба было хуценька вымыць хату. Ваду для гэтага стараліся браць са святой крынічкі, каб “ажывіць” жытло, быццам бы стварыўшы яго нанава.

Адна абавязковая ўмова: ваду, якой мылі падлогу за нябожчыкам, вылівалі на скрыжаванне дарог толькі тады, калі пахавальная працэсія вернецца з могілак. Калі людзі вярталіся з могілак, дзе яны, развітваючыся з памерлым, кідалі ў магілу тры жменькі пяску — зямлі трыдзевятага царства, то павінны былі памыць рукі, каб вада забрала на сябе гэтую адмоўную інфармацыю.

Пераступаць парог ужо рытуальна “ажыўленай” хаты яны не мелі права, таму і трэба было абавязкова памыць рукі перад парогам хаты. Калі, пакупаўшы дзіцяці, ваду трэба было захоўваць на працягу ночы і выліваць толькі з першымі промнямі ўзыходзячага сонца, то мёртвую ваду знішчалі адразу ж.

Крыніца: http://www.ng.by/ru/issues?art_id=28759

“ВАДЗIЦА-ЦАРЫЦА, НЯБЕСНАЯ ПАМАЧНIЦА”

I так год за годам кола часу рабiла поўны зварот, а чалавек, iдучы ўслед за iм, штораз перайначваў сваё жытло, паступова абнаўляў яго сiстэму абярэгаў, але нi на адзiн дзень не парушаў некалi зададзеную раўнавагу.

Сярод складовых гэтай сiстэмы сямейных абярэгаў былi грамнiчныя свечкi, галiнкi асвечанай вярбы, чацвярговая або велiкодная соль, спасаўскi мак i шмат што iншае.

Першым такiм атрыбутам каляндарнага года станавiлася хрышчэнская вада, узятая 19 студзеня. Згодна з царкоўным праваслаўным календаром, якраз у гэты дзень Iсус Хрыстос прыняў святое хрышчэнне.

Свята мае i другую назву — Святое Богаяўленне. Калi Хрыстос выходзiў з вады, як сведчыць Святое Пiсанне, адкрылася неба i на яго сышоў Святы Дух у выглядзе голуба. У гэта вялiкае свята ў цэрквах адбываецца Вялiкае асвячэнне вады ў памяць аб тым, што падчас хрышчэння Збавiцеля вада ў рацэ асвяцiлася.

Лiчыцца, што ў свята Богаяўлення вада асвячаецца не толькi ў храмах, але i ва ўсiх рэках, азёрах, вадаёмах, калодзежах. Паводле народных уяўленняў, у гэты дзень Iсус Хрыстос спускаецца на зямлю, каб акунуцца ў святую ваду.

-Адразу ж пасля вяртання з храма гаспадар акрапляў святой вадой ўсе пабудовы, хату, каб засцерагчы ад нячыстай сiлы.

- Вялiкiм грахом лiчылася ў гэты дзень выкарыстоўваць ваду для побытавых патрэб — мыцца, мыць бялiзну, прыбiраць у хаце, напрыклад, мыць падлогу, тым самым апаганiць ваду.

Наўрад цi ў блiжэйшы час нашы навукоўцы змогуць разгадаць тайны калядных вечароў, але гэтыя тайны ёсць, i iмi шырока карысталiся нашы продкi, iх незвычайны патэнцыял выкарыстоўваем i мы.

Адна з гэтых тайнаў — той прыродна-касмiчны феномен, якi здараецца адзiн раз на год: 18—19 студзеня ўся вада, што акружае i жывiць нас, раптам становiцца “пасярэбранай” настолькi, што можа захоўваць свае якасцi на працягу ўсяго года.

А некаторыя людзi сцвярджаюць, што “ярданьскую” ваду можна спажываць нават на працягу трох год. Мы не ведаем, якiя касмiчныя сiлы запускаюць таямнiчы механiзм дзеяння, якiм чынам нi з чым не параўнальны энергетычны паток абрушваецца на зямлю i “ажыўляе” ваду, надзяляючы яе не проста жыццядайнымi, а гаючымi якасцямi.

Можна здагадвацца толькi пра адно: Сын Божы Iсус Хрыстос ведаў пра гэтую тайну Творцы, таму i прыйшоў якраз у такi надзвычайны дзень прыняць святое хрышчэнне.

Ведаў пра гэта i Iаан Хрысцiцель, якi прыйшоў завяршыць старазапаветную эпоху i перадаць ключы ад новага часу Хрысту. Асвячонай вадой можна было “адпаiць” смяротна хворых людзей, лячыць шматлiкiя хваробы, асаблiва энергетычнага плану — ад сурокаў, падзiву, пярэпалахаў, прыстрэку, пужання; ёю асвячалi хату (абыходзiлi па кругу i акраплялi ўсе закуткi, выганяючы нячыстую сiлу) i ўсе гаспадарчыя пабудовы, выкарыстоўвалi падчас закладвання падмурка новага дома; дзяўчаты варажылi на ёй, каб даведацца пра сваю будучыню.

-Святую ваду выкарыстоўвалi ў сямейна-родавых абрадах. Яе абавязкова дабаўлялi ў купель падчас першага рытуальнага купання дзiцяцi (першае рытуальнае купанне — першай павiнна быць i рытуальная вада); жанчына-парадзiха крапiла ёю грудзi перад першым кармленнем нованароджанага.

Ваду пасля купання немаўляткi вылiвалi толькi ў светлую частку сутак, вечарам да заходу Сонца або назаўтра ранiцай.

-Калi купалi хлопчыка, ваду вылiвалi пад яблыню — “райскае” дрэва, каля якога некалi красаваўся сам i любаваўся жыццём першы чалавек свету — Адам. З таго далёкага часу гэта дрэва стала сiмвалам нашай памяцi, радаводу.

Не забывалi некалькi кропель той вады вылiць на падмурак хаты з боку чырвонага кута, каб хлопец, калi вырасце, застаўся ў гэтай хаце, ажанiўся, прывёў сюды дзяўчыну i працягнуў свой род.

-Калi купалi дзяўчынку, ваду вылiвалi пад вiшаньку — жаночае дрэва, сiмвал прыгажосцi i цнатлiвасцi. Памятаеце, доўгi час эталон жаночай прыгажосцi быў сфармуляваны ў фразеалагiзме “кроў з малаком”.

Кубачак малака павiнен будзе надзялiць дзяўчыну чыстай белай скурай, а чырвоная вiшня — прыдаць адценне здароўя i бадзёрасцi. Калi ваду выносiлi з хаты, то некалькi кропель быццам выпадкова пралiвалi за парогам хаты, тым самым жадалi ёй абавязкова выйсцi замуж — своечасова “пайсцi” за парог.

Святой вадой пырскалi на маладых перад тым, як адправiць iх да вянца; сват абавязкова “асвячаў” “ярданьскай” вадой месца за сталом, дзе будуць сядзець маладыя на працягу ўсяго вяселля.

Каб выканаць рытуальныя дзеяннi магiчнага кшталту, часцей за ўсё выкарыстоўвалi менавiта хрышчэнскую ваду. Так, калi дачка не магла выйсцi замуж, рабiлi наступнае: трэба было ўзяць хрышчэнскай вады, падзялiць на тры роўныя часткi, у гэты час чытаць малiтву “Ойча наш..”, потым нагаварыць на ваду, напрыклад, такiя словы: “Я святою вадою ўмываюся, золатам уцiраюся, а сонейкам адзяюся, а месяцам падперажуся, а зоркамi засцягнуся: я нiкога не баюся. Як сонца i месяц на ўвесь свет свецяць, так каб я была на ўвесь свет мiла i люба (iмя каму)”.

Пасля гэтага адну частку вады давалi выпiць дзяўчыне, другой часткай трэба было памыць ёй твар, трэцюю частку вылiвалi за парог дома. Вiдаць, якраз такую ваду ў казках называлi “жывой”.

Яна давала багатыру неймаверную сiлу, якая дапамагала перамагчы самых лютых ворагаў. Вiдаць, менавiта таму ў нас на Беларусi заўсёды былi свяшчэнныя адносiны да крынiц. Iх шанавалi, ставiлi ля iх крыжы, каплiцы, да iх прыходзiлi ў святочныя днi, iм прыносiлi ахвяры, спадзеючыся на самую шчодрую дапамогу. (Беларуская міталогія).

Янка КРУК

Крыніца: http://www.ng.by/ru/issues?art_id=30036