ПЕРШЫЯ КРОКІ

Догляд за дзіцем у першы год яго жыцця складаўся і ў тым, каб навучыць яго сядзець і хадзіць. Па меркаванні жанчын, дзіця, рана распачаўшае сядзець і хадзіць, больш жыццеўстойлівае, чым маляня, позна стаўшае на ножкі. Дзіцяці прывучалі да сядушкі, месяцаў у пяць. Яго саджалі ў кошык ці скрынку, абкладваючы з усіх бакоў падушкамі, давалі цацкі, каб яно займалася імі і не адцягвала маці ад клопатаў па хаце.

Нароўні з гэтым у вёсцы былі адмысловыя прыстасаванні для прывучвання дзяцей да сядушкі. Яны ўяўлялі сабою крэсалкі вышынёй каля 40 см., выдзеўбаныя з часткі ствала дрэва, з высокай спінкай і ледзь ніжэйшымі сценкамі - падлакотнікамі. Дзіця сядзела ў ім такім чынам, што спінка прыціскалася да задняй сценкі крэсалка, ручкі зручна ляжалі на краях - падлакотніках, ножкі стаялі на лаве.

Пад спінку падкладалася мяккая падушачка, каб немаўля не стукнулася патыліцай, а скрозь куты сценак прапускалася драўляная планка - своеасаблівая завала, якая засцерагала дзіця ад падзення. Маляня не магло яе перавярнуць, бо яна рабілася адмыслова даволі цяжкай. Першыя крокі маляняці дастаўлялі вялікую радасць усім няньчыўшым яго дамачадцам.

Маляня, якое рабіла першыя крокі, любілі вадзіць па лаве. Калі маляня доўга не пачынала хадзіць, яго спрабавалі навучыць гэтаму мастацтву: ставілі каля лавы, укладвалі яго ручкі на край і ласкава вабілі да сябе. Зваліўшаеся падчас такой вучобы дзіцяці суцяшалі.(Г.А.: Я, асабіста казала ўнуку: “Не бойся, плакаць не трэба, гэта не страшна”. І ён потым не плакаў, калі падаў.

Аднойчы вельмі здзівіў нашага знаёмага, калі упаў на бетон і разбіў моцна каленкі. Не заплакаў і мужна пераносіў боль, а было яму гадкоў 5). Для прывучвання дзіцяці да хады ў некаторых вёсках меліся таксама хадулі, якія ўяўлялі сабой дошку з круглай адтулінай ці драўлянае кальцо на чатырох ножках з кольцамі.

Немаўля, пастаўленае ў адтуліну дошкі, упіралася ручкамі ў край, рабіла крок, з-за чаго кольцы пачыналі рухацца, прымушаючы дзіця перабіраць ножкамі. Калі дзіця ў год яшчэ не магло хадзіць, бацькі лічылі неабходным "разрэзаць путы", якія, па павер'і, у гэтым выпадку скоўвалі немаўля. Для гэтага дзіця ставілі на лаву ці падлогу і хто-небудзь са сталых, часцей бацька, нажом, нажніцамі ці лучынкай рабіў паміж ножкамі дзіцяці рух, які імітаваў разразанне. Затым яму казалі: "Ну, зараз хадзі: пута разрэзана".

матэрыял падрыхтаваны Шангіна Ізабела Іосіфаўна