ІНДРЫК

Індрык (Індра) адно з імёнаў Пяруна Індрык - выдуманая жывёла ў рускай міфалогіі. Згадваецца ў вершы пра Галубіную кнігу, кніжных крыніцах, былінах.

Даў назву выкапню індрыкацерыю. У шматлікіх варыянтах "Духоўнага верша пра Галубіную кнігу" імя гэтага звера з'яўляецца ў розных формах: Індрок, Індра, Кондрык, Белаяндрык, Вындрык, Аднарог, Адзінрог і Едзінор.

Варыянты імя могуць быць зведзены да дзвюх: Індрык і Аднарог. Першая назва тлумачыцца скажэннем або імя енудра, гэта значыць выдра (др.-грэч. ἐνύδριος, ἔνυδρις), або еньдропа (др.-грэч. ὓδρωψ), марскога звера, вядомага ў славянскіх спісах "Фізіёлага".

Звер Індрыя ці Індрык згадваецца таксама ў "Азбукоўніках" і апісваецца як звярок, падобны на сабаку, які жыве ў рацэ Ніле і што забівае кракадзіла.

Тут індрыка блытаюць і атаясамляюць з іхнеўмонам. Замена імя "Індрык" імем Аднарог тлумачыцца, з аднаго боку, гукавым падабенствам абедзвюх назваў (Інрог і Індрык), з другой - аднолькавым сімвалічным значэннем абодвух звяроў. Змешванне гэта заўважаецца ўжо ў "Фізіёлагах".

У розных спісах верша пра Галубіную кнігу знаходзяцца розныя рысы ў малюнку Індрыка, але ва ўсіх ён завецца "ўсім звярам бацька". Ён ходзіць па падзямеллі, прапускае рэкі і кладзязі, ці жыве на Фавор-гары; калі ён павернецца, усе звяры яго ўшаноўваюць.

Ці ж ён жыве на Святой гары, есць і п'е з Сіняга мора, нікому крыўды не робіць. Ці ён ходзіць рогам па падзямеллі, акі сонца па паднябессі. Індрык-звер згадваецца і ў адной быліне ў звычайнай ролі звера Скімена.

Літаратура

• Мочульский. Историко-литературный анализ стиха о Голубиной книге. — Варшава, 1887.

• Успенский. Там Где нас нет. - Санкт-Петербург 1999 Пры напісанні гэтага артыкула выкарыстоўваўся матэрыял з Энцыклапедычнага слоўніка Бракгаўза і Ефрона (1890-1907). Індрык А.В.Чарняцоў Індрык-звер - у рускіх легендах "усім звярам бацька", персанаж Галубінай кнігі.

ІНДРЫК - скажонае імя бога Индры (варыянты "інарог", "інрок" могуць выклікаць асацыяцыю з аднарогам, але пры гэтым ІНДРЫК апісваецца з дзвюма, а не з адным рогам).

ІНДРЫКУ прыпісваліся ўласцівасці іншых фантастычных выяў сярэднявечнай кніжнай традыцыі - пануючых у водах, супернікаў змея і кракадзіла - "анудра" (выдры) і іхнеўмона, казачнай рыбы "еньдроп".

Паводле рускага фальклору, Індрык - падземны звер, "ходзіць па падзямеллі, нібы сонейка па паднябессі"; ён надзяляецца рысамі гаспадара воднай стыхіі, крыніц і скарбніц. І. выступае як супернік змея.

Літ.: Мочульский В. Историко-литературный анализ стиха о Голубиной книге. Варшава, 1887.