АРОЛ (КАРШУН)
Паводле беларускай народнай класіфікацыі, — цар птушак, як леў — цар зьвяроў. Царскімі і сакральнымі рысамі надзелены ён у беларускай вуснапаэтычнай спадчыне. Напрыклад, у загадцы: «Пад дубам райскім, пад крыжам царскім два арлы арлуюць, адно яйцо балуюць» (адгадка: Хрышчэньне немаўляці).
У тэкстах валачобных песьняў яскрава выступае забарона страляць арла, бо ён можа стаць дудоўным памочнікам молайца ў складаны для яго пэрыяд — падчас жаніцьбы. У гэтым сюжэце замест арла можа выступаць сокал або зьмяя, якая таксама можа быць карысная молайцу ў час вясельля, яе таксама нельга забіваць.
У баладным тэксце моладзец забівае арла на дубе, і на мейсцы падзеньня птушкі ўзьнікае цэркаўка: «А дзе крыльца ўпалі, там аўтары сталі, / А дзе ножанькі ўпалі, там сьвечанькі сталі».
Падобны матыў і ў паданьні пра дзяўчыну, што, ратуючыся ад інцэстуальнага шлюбу з родным братам, гіне, а
«Дзе яна ўпала, то там цэрква стала;
Дзе яе ўпалі ногі, Там паставілі парогі;
Дзе яе ўпала галоўка, Там аўтары паўсталі;
Дзе яе ручкі ўпалі, Там пратэсы сталі;
Дзе яе вочкі ўпалі, Там сьвечкі гарэлі».
Існуе сюжэт балады пра заклад арла с канём: не адолеўшы каня, арол падае зь неба на зямлю. Відавочна, што ва ўсіх выпадках арол — сакральна вылучаная птушка, яна прыраўноўваецца да чалавека, каня, зьмяі — істотаў, якія займаюць важнае мейсца ў сакральнай іерархіі. Гл. таксама Каршун.
Крыніца: http://rv-blr.com/dictonary/view/80
АРОЛ - птушка Пяруна. Грамабой можа ператварацца ў Арла, можа лётаць на Арле, пасылаць яго выконваць розныя даручэнні. (Славянская міталёгія).
Крыніца: http://www.hogwarts.ru/library/show.php?uid=guest&cat=1&subcat=&id=747960&p=5
|