МАК

Старажытная культурная расліна, адмысловыя якасці якой з цягам часу набылі міфалагізаваны сэнс. Гэта найперш яго наркатычныя ўласцівасці, пладавітасць, вырастанне з маленечкага зярнятка, а таксама адметныя дэкаратыўныя прыкметы – яркі чырвоны колер у кідкім спалучэнні з чорным.

Міфапаэтычная традыцыя перадусім падкрэслівае опіўмныя ўласцівасці М. і, як вынік гэтага, яго стасоўнасць са сном, смерцю, агнём. Рэканструкцыя балта-славянскага міфа дазваляе бачыць у М. персаніфікацыю “малодшага сына ці брата, які быў утоплены і/або прайшоў скрозь полымя і падняўся з зямлі” (гл. беларускую загадку пра М.: “Маленькі – удаленькі скрозь зямлю прайшоў, красну шапачку знайшоў”).

М., як адзін з цэнтральных атрыбутаў, задзейнічаны ў рытуалах выклікання дажджу, калі маленькія дзеці сыпалі яго ў ваду і калацілі яе кіёчкамі. Згодна з назіраннямі Т. Суднік і Т. Цыўян, “моўны тэкст гэтага абраду непасрэдна звязаны з міфалагічным матывам патаплення малодшага сына Грымотніка і яго ўваскрэсення”.

Падобная працэдура мае месца ў абрадзе галашэння па тапельцу, калі ў калодзеж сыпалі М. са словамі: “Макарка ўтапіўса”. Множнасць М. абумовіла выкарыстанне яго ў якасці абярэга: ім абсыпалі магілы, клалі ў чаравікі нявесце.

Множнасць зярнят М. і яго асаблівы сакральны статус адбіліся таксама ў рытуалах прадукавальнай скіраванасці і ў народнай медыцыне.

Крыніца: http://rv-blr.com/dictonary/view/3313