РАГАНА

Ст. – бел. і бел. дыял. Назва ведзьмы. Паходзіць ад літ. Ragana “ведзьма, чараўніца”, звязанага з літ. Regeti, лат. redzet “бачыць, спазіраць”. У беларускіх казках вядомы жаночы персанаж, імя якога ўяўляе пэўную білінгву – “ведзьма – рагана”, функцыі якой аналагічныя функцыям ведзьмы або Бабы Ягі ў казках падобнага кшталту.

Крыніца: http://rv-blr.com/dictonary?alpha=&authenticity_token=7ac738a48b166025e45f6b2c67b725bd415bc85e&page=1

РАГАНА

Рагана - ва ўяўленні літоўцаў і латышоў гэта ведзьма. Яна лётае ў нябёсах, ператвараецца ў котку ці раз'язджае на казле. Рагана гэта чалавек з магчымасцямі, праўзыходнымі звычайныя [nepaprasti zmones (літ.) - 'незвычайныя людзі']. Раганамі з'яўляюцца або старыя, або дзяўчаты. Яны здольныя ператварацца ў котку, казу, сабаку, свінню, каня, рыбу і па перавазе ў шчупака, у жабу, чарвяка, у гадаў, у сароку, крумкача, курапатку і ластаўку. Царом Раганы завуць чорта, і яны могуць жыць сумесна. Рагана не гарыць у агні, не тоне ў вадзе, калі пры гэтым пры ёй няма іголкі ці іншага жалеза. Раганы шкодзяць людзям і скаціне. Але яны ж могуць знайсці злодзея і вылечыць ад хваробы. Насылаюць жа Раганы хваробы і смерць праз ежу ці прадметы. Раганы здольныя ператварыць чалавека ў звера ці птушку. Начамі Рагана вядзьмарыць над быдлам, доіць кароў і ездзіць на іх вярхом, стрыжэ авечак. Часцей за ўсё гэта адбываецца на Іёнаса - Івана 24 чэрвеня. Раганы псуюць збожжа, гародніну, б’юць траву градам. На шабас раганы злятаюцца на ступах, веніках, на мяліцах для лёну, пры гэтым пэцкаючы сябе пад мышкамі маззю. Жамойты мяркуюць, што шабасы раганы ўладкоўваюць на гора Шатрыя. Там яны п'юць, спяваюць, скачуць і выхваляюцца сваімі выхадкамі. Больш усяго Раганы любяць гарох. Шабасы звычайна адбываюцца на самы кароткі дзень і ў самую доўгую ноч. [Ragana - імя, блізкае словам regeti (літ.) і redzet (латыш.) - 'бачыць', гэта слова балтаў па сэнсе падобна рускаму слову 'ведаць'.]