ДЗЕДАВІЦА

ПЕРАПРАВА
Меню сайту
Форма уваходу
Пошук
Сябры сайту
  • Официальный блог
  • Сообщество uCoz
  • FAQ по системе
  • Инструкции для uCoz
  • Статыстыка

    Анлайн усяго: 1
    Гасцей: 1
    Карыстальнікаў: 0

    ПЕРАПРАВА

    А.Л.Тапаркоў

    Пераправа - пераадоленне воднай перашкоды, сімвалізуючай мяжу паміж светам жывых і светам мёртвых ці паміж дзявоцтвам і станам замужняй жанчыны. Асэнсоўваецца як найболей адказная і небяспечная частка шляху ў іншы свет, злучаная са смяротнай рызыкай і выпрабаваннямі, вынік якіх не прадвызначаны загадзя.

    Выява пераправы распрацоўваецца галоўным чынам у казках і ў абрадавай паэзіі - вясельнай, пахавальнай і каляндарнай (калядкі, валачобныя песні). У рускіх вясельных песнях пераправа праз раку сімвалізуе змену лёсу і злучэнне з мілым.

    Дзяўчына гуляе ў садзе у ракі і бачыць мілага на другім беразе; ён кліча яе да сябе, а яна баіцца:

    "Ах. я рада б перайсці, пераходу не знайшла, 

    Пераходзец знайшла - жэрдка тонкая, 

    Рэчка глыбока, вадзіца мутная..."

    У іншай вясельнай песні дзяўчына прыходзіць да крутога берага і кліча гучным голасам перавозчыкаў; жаніх спачатку прапануе даслаць за ёй раззалочаны карабель, потым коней і, нарэшце, сам прылятае за ёй у выяве сокала.

    У песні "Калі было малайцу пара - час вялікі" са Складанкі Кіршы Данілава малайчына пад'язджае да ракі Смародзінкі і просіць яе паказаць броды і масточкі; рака адказвае яму

    "чалавечым голасам, 

    Ды і душой краса-дзеўчынай",

    што звычайна бярэ з конскага броду па каню, а з калінавага масточка па заліхвацкаму малайцу, але яго яна і так прапусціць; пераехаўшы праз рэчку, малайчына пачынае над ёй кпіць, маўляў,

    "Яна горш, хуткая рака,

    Tаe калюжы дажджавой";

    тады рака Смародзінка заваблівае яго і, разліўшыся, топіць у глыбокім віры.

    У духоўных вершах пра Страшны суд шлях на "той свет" малюецца як пераправа праз агністую раку. Арханёл Міхаіл ахоўвае пераправу або перавозіць на той бераг душы ў ладдзі.

    Лит.: Плюханова М.Б. Гибель Петра 1 в реке Смородине // Учен. зап. Тартус. гос. ун-та. 1982. Вып. 604. С. 17-- 31;

    Седакова О.А. Полесское «брод» 'агония' и связанные с ним обрядовые представления // Полесье и этногенез славян. Предварит. материалы и тезисы конф. М., 1983. С. 78—81;

    Пропп В.Я. Исторические корни волшебной сказки. Л., 1986. С. 202—280;

    Потебня А.А. Переправа через воду как представление брака // Потебня А. А. Слово и миф. М., 1989. С. 553—566.

    Виноградова Л.Н. Девичьи гадания о замужестве в цикле славянской календарной обрядности (западно-восточнославянские параллели) // Славянский и балканский фольклор. М., 1981. С. 21-23;

    > Еремина В.И. Ритуал и фольклор. Л., 1991. С. 149-165;

    Самоделова Е.А. Рязанская свадьба: Исследование местного обрядового фольклора. Рязань, 1993. С. 114-136.

    А.Л.Тапаркоў




    Copyright MyCorp © 2024
    Конструктор сайтов - uCoz