КАСАВІКІ

Назва пірага *касавік* адбываецца ад формы *паўмесяц*, *паўкола*. Такая форма пірага не выпадковая. Як вядома, касавік - пірог для зяця, а зяць як частка сям'і, якая нараджаецца, атаясамляўся ў фальклоры з месяцам, што нараджаецца - сярпом, ці маладзіком, як яго яшчэ звалі ў народзе. У народных песнях, былінах, легендах юнак, малады чалавек, зяць - маладзічок ясны, месяц ясны.

Пірагі для зяця - традыцыйная абрадавая страва. Па старажытнай традыцыі пірагі-касавікі рыхтавалі, калі ў хату прыходзілі сваты. Таму пірогі для зяця (касавікі) маюць і другі назоў - *сватаўскія пірагі*. Першы блін ці аладку з цеста павінна была раскачаць нявеста. Сваты і жаніх ёй усяляк перашкаджалі, заміналі выявіць сваё мастацтва, імкнуліся сапсаваць выраб.

Лічылася, што толькі ў гэтым выпадку сватаўство будзе ўдалым. Варыянтаў пірагоў для зяця мноства, але агульнае ў іх - форма ў выглядзе паўмесяца. Што да цеста, то яно можа быць як прэсным, так і дражджавым.

Для начыння выкарыстоўваюць цукар, кашы, тварог, капусту, ягады, яблыкі і г. д. Смажаць пірагі на патэльні ў разагрэтым масле. Адгэтуль і яшчэ адна назва гэтых пірагоў - пражанцы. Менавіта пад такой назвай распаўсюджаны касавікі з бульбы ў Беларусі, Польшчы. У Славакіі яны вядомы як смажанцы.

Найболей простае і хуткае ў вырабе цеста для *сватаўскіх пірагоў* рыхтуюць па наступнай рэцэптуры:

2 шклянкі (прыкладна) мукі, 1 яйка, 2 сталовыя лыжкі смятаны, 2 сталовыя лыжкі слівак, 2 сталовыя лыжкі вады, 1 сталовая лыжка цукру, 1 дробка солі.

Замясіць досыць крутое цеста, скруціць яго ў шар, даць паляжаць (*адпачыць*) 20 мін, прычыніўшы яго сурвэткай. Затым раскачаць цеста ў джгут і падзяліць на 18- 20 роўных кавалкаў, з якіх раскачаць аладкі, перасыпаўшы (пырснуўшы) іх мукой, скласці ў стопку. Затым кожную аладку раскачаць вельмі тонка, палову аладкі пасыпаць цукрам, закрыць другой паловай цеста, зашчыпіць і абсмажыць у масле.

У якасці начынняў для пражаных касавікоў выкарыстоўваюць рассыпістую прасяную кашу, глейкую рысавую кашу з вараным яйкам, кашыцу з талакна са смятанай, а таксама капусту, грыбы, мяса. Выпечаныя пірагі для зяця вырабляюць з тварагом, яблыкамі, чарнічным, бруснічным варэннем.