БЛУД
БЛУД - лясны жыхар, адзін з падручных лесуна. Па павер'ях, людзі не губляюцца ў лесе - менавіта Блуд заваблівае іх і прымушае блукаць. Звычайна з'яўляецца ён пад выглядам нейкага знаёмага і прапануе паказаць дарогу. Каго заблудзіць Блуд, той пачне бадзяцца, збіўшыся з дарогі, і невядома, ці выйдзе з лесу. Дасведчаныя людзі раяць, сустрэўшы Блуда, хуценька перапрануць на сабе ўсю адзежу навыварат, а чаравікі з правай нагі - на левую, з левай - на правую.
Гэта добрая парада і для засцярогу ад лесуна. Паскуддзе адразу прызнае за свайго і адстане. Яшчэ кажуць, што, калі знойдуць заблудзіўшагася чалавека, нельга з ім гучна размаўляць, таму што ён можа прыняць выратавальнікаў за Блуда, уцячы ў лес - і тады ўжо не вернецца. Лепшы сродак пазбавіцца ад дамаганняў Блуда - прачытаць малітву перад тым як увайсці ў лес, перахрысціцца і тры разы сказаць: "Бог на помач!"
Кажуць, што менавіта Блуд распальвае на балотах і ў гушчары блукаючыя агні, якія прызнаюцца некаторымі людзьмі за агеньчыкі паселішчаў і заводзяць іх яшчэ глыбей у дрымучы лес. Зрэшты, па больш распаўсюджаных уяўленнях, блукаючыя, балотныя і агні, якія свецяцца на магілах - гэта душы нябожчыкаў: задушаных, што памерлі ненатуральнай смерцю, загінуўшых ад запою і г.д.
Маячаць агеньчыкамі і душы тых дзяцей, якія памерлі нехрышчонымі. Тыя сінія агні, якія ўспыхваюць на магілах і курганах, разводзяць лясныя русалкі. Блукаючыя агеньчыкі ў лясах, на балотах, на могільніках часам паказваюць на закапаныя там скарбы. На месцы, дзе ляжыць скарб, можна ўбачыць свечку ці залатога пеўня. Тады трэба сказаць: "Цур, цур, свята месца, - цур, божае ды маё". Калі гэтага не зрабіць, то скарб сыдзе ў зямлю на вялікую глыбіню.
Крыніца: http://www.300legend.ru/2009/09/09/blud_manilo.html
БЛУД, (МАНІЛА) "ХА-ХА-ХА, КАГО ВЯДЗЕШ!"
Пайшоў раз мужык з жонкаю сена касіць. Ён жвава касой махае і хутка сышоў наперад, а жонка замарудзілася. Глядзіць - мужа і не відаць наперадзе. Крычыць яму: - Пачакай, бацечка! А ён у адказ: - Чакаю, ідзі хутчэй!
Пабегла маладуха праз усё поле, а муж усё ніяк не спыняецца: ідзе ды ідзе, махае ды махае касой. Лугавіна скончылася, лес пачаўся, а мужык косіць і косіць, а баба за ім бяжыць ды бяжыць.
Задыхалася, бедная, баіцца, што зваліцца цяпер як нежывая. Пачала паціху богу маліцца, каб мужа спыніць. Раптам чуе, з лесу хтосьці грымотным голасам пытае: - Каго вядзеш? А муж адказвае: - Ха-ха-ха, каго вядзеш! Бабу заблудзіў! І раптам зрабіўся росту велізарнага, вышэй самых высокіх дрэў. Ідзе ўпрыпляс, у ладкі пляскае, а сам сваё: - Ха-ха-ха, каго вядзеш! Бабу заблудзіў!
Толькі тут зразумела маладуха, што гэта Блуд яе ў лес завёў. Павярнулася і бегом бегчы зваротна. А муж яе ужо даўно шукае. Насустрач спяшаецца. Так жанчынка, яго згледзеўшы, не адразу паверыла, што гэта ён, праўда мужа тройчы перахрысціцца прымусіла. Паскуддзе крыжа баіцца!
Крыніца: http://www.300legend.ru/2009/09/09/blud_manilo.html
БЛУД ПРЫСТАЕ ДА ЧАЛАВЕКА ЧАСЦЕЙ ЗА ЎСЁ Ў ЛЕСЕ
Алена Чабанюк
Блуд намалявала мастачка Алена Кульчыцкая па народных аповядах для "Нарысаў украінскай міфалогіі" этнографа Ўладзіміра Гнацюка, падрыхтаваных да друку ў 1918-м годзе.
- У лесе ёсць блуд, - пераканана 57-летняя Антаніна Куліш з сяла Суслы Новаград-Валынскага раёна на Жытоміршчыні.
- А што гэта такое, то хто яго ведае. Ніхто яго не бачыў. Але штосьці табе робіцца, што не ведаеш куды ісці і што рабіць. Водзіць цябе па лесе, а дахаты не пускае. Блуд -бесцялесны дух. Чалавек, калі ў яго блуд учэпіцца, раптам губляе арыентацыю,збіваецца з дарогі, пачынае блукаць.
Часцей за ўсё блуд водзіць вакольнымі шляхамі ўначы, у "глухую гадзіну да пеўняў". Асабліва, калі наблізіцца да нейкага "нячыстага" месца - напрыклад,да магілы самазабойцы. Ці наступіць на след лесуна, пераходзячы яго любімую сцяжынку. -Кажуць, калі заблудзіўся, значыць, пераступіў галінку, што з дрэва звалілася. Такую,што не ад ветра, а сама па сабе звалілася.
Калі яе неспадзявана пераступіш -заблудзішся, - тлумачыць Антаніна Куліш. У лесе нельга гучна смяяцца і крычаць, свістаць, перагуквацца і адказваць на воклікі. Інакш блуд адпомсціць за парушэнне яго спакою і яго тэрыторыі.
Не дае чалавеку пазнаць месца, дзе знаходзішся, з’арыентавацца, куды ісці, збівае з дарогі і водзіць па крузе. Можа вадзіць па добра вядомай мясцовасці, на пашы, вакол сцірты, па сяле.
- Мой дзед Рыгор Рахуба калісьці заблудзіўся ў хаце на печы, - распавядае кіяўлянка Валянціна Чупрына, 76 гадоў.
- Было гэта ў сяле Макошыне на Чарнігаўшчыне. Прачнуўся сярод ночы, таму што трэба было адчыніць дзверы гаспадару, у якога служыў у найманнях. Сюды рукой - сцяна, туды рукой - сцяна. Давай мацаць вакол - усюды сцяна. Казаў, было так, быццам у каменным мяшку.
Аж валасы на галаве дыбам сталі. Потым усе яму казалі, што гэта блуд яго тлуміў. Антаніна Куліш успамінае, як яе блуд вадзіў па лесе: - Пайшла я раз па грыбы і заблудзілася. Хаджу, хаджу і не знайду свайго сяла. Ну што ж яно такое? Я ж тут усё годы грыбы брала, усе кусты ведаю. А потым намеціла: ага, я ўжо была поруч гэтага дрэва. Іду, іду і зноў да яго вярнулася.
Тады дайшло, што гэта блуд мяне водзіць. Вырашыла, што трэба зняць з сябе адзежу і надзець навыварат. Апранула, пастаяла на месцы. І ўсё - як прасвятлела ў вачах. Адразу бачу - і дарогу, і сяло, і вось мая хата. Каб блуд адстаў, жанчыны затыкалі спадніцу за пояс ці перагортвалі хустку "на другія рожкі", мужчыны - шапку задам наперад надзявалі.
Таксама пераабувалі чаравікі з левай нагі на правую, змянялі месцамі вусцілкі ў ботах. Успаміналі, у які дзень тыдня былі апошнія Каляды ці з кім стаяў на Ўсеношнай. 66-летняя Ніна Цінячкіна з сяла Броўкі Андрушэўскага раёна на Жытоміршчыне кажа, што перш чым адпусціць у лес, маці яе вучыла:
- Калі блуд у лесе нападзе, вярніся ў тое месца, адкуль блудадзеіць стала. Ляж на зямлю, паляжы тварам уніз. А тады тры разы перахрысціся, тры разы прачытай "Ойча наш" і "Багародзіцу", і яно табе адразу пакажа дарогу.
Яшчэ адзін спосаб пазбавіцца ад блуду - сагнуцца, каб можна было паглядзець сабе паміж ног. І сказаць: "Мне туды дарога". Тады ён адвяжацца. Каб не заблудзіцца, у дарогу бралі часнык, металічныя прадметы, - іх не пераносяць злыя духі.
- Як на Вялікдзень садзімся за стол і ежу ўжо паставім, то першым абавязкам трэба ўкусіць свячонага хрэна. Таму што калі пойдзеш у лес і заблудзішся, то сядзеш ды пераабуеш правую нагу ды і скажаш: "Хрэн яго ведае, дзе я тут хаджу!"- распавядала ў 2004-м годзе 68-летняя Анастасія Віннічэнко з сяла Поціеўка Радамышльскага раёна на Жытоміршчыне. Заблуднага вярнуць дахаты маглі і родныя.
Трэба было ў комін гучна паклікаць яго па імі.
Крыніца: http://gazeta.ua/ru/articles/holydays-newspaper/_blud-pristaet-k-cheloveku-chasche-vsego-v-lesu/308009
|