АПОШНІ
Адна з ключавых міфалагем, якая ў міфалагічнай мадэлі сьвету супрацьстаіць намінанту першы, прычым супрацьстаяньне гэта двухплянавае. З аднаго боку, дыхатамія першага і апошняга не з'яўляецца ўсеабдымнай і абавязковай у кожным міфалагічным або рытуальна-абрадавым кантэксце.
Напрыклад, зьмест прыказак «На першым сяджу, апошняе ў горле тырчыць», «Як пашанцуе раніцай, дык пашчасьціць і вечарам» сьведчыць пра лагічную ўраўнаважанасьць дзьвюх полюсаў, іх непарыўную ўзаемапалучанасць і ўзаемазалежнасьць.
Разам з тым прыказкі тыпу «Першы блін комам» засяроджваюць увагу голькі на гэтым намінанце, але не дае падставаў лягічна «замкнуць» апазыцыю і выказаць адпаведную думку пра апошні. У такім разе актуалізуецца магія пачатку, а кампазыцыя разьвіцьця і закальцаванасьці структуры застаецца адкрытай і не абавязкова меркаванай.
Зь іншага боку, рытуальна-абрадавыя кантэксты сьведчаць, што сэмантычнае поле міфалагемы «апошні» неаднароднае. Яно можа быць прадстаўлена сымволікай як цотнага (радзей), так і няцотнага (часьцей) лікаў. У пераважнай бальшыні выпадкаў галоўную апазыцыю міфалагемы «першы» складае парадкавы лік «трэці» (у сэнсе «апошні»).
Асабліва выразна гэтая дыхатамія паказана ў казачным эпасе і замовах (у тым ліку і ў вызначэньні асноўнага трансфэра міфалагічнай традыцыі). Асноўнай дзейнай асобай (галоўным героем) шматлікіх казачных сюжэтаў выступае апошні, трэці сын.
Гэтаксама ў народнай мэдыцыне і ў знахарстве міжпакаленная перадача досьведу адбываецца ці першаму (старэйшаму) ці апошняму (малодшаму) спадкаемцу сям'і. Магчыма, за гэтай павышанай ступеньню сакральнасьці і хаваецца ўяўленьне пра адкрытасьць (хутчэй завуаляванасьць) і неабавязковасьць двухполюснага супрацьстаяньня.
Менавіта трэці, апошні сын (паскрэбак) у чарадзейных казках ведае таямніцы сусьвету, валодае імі і захоўвае іх. Аналягічная ступень сакральнасьці характарызавала стаўленьне беларусаў да апошняга яйка, якое зьнесла курыца ў летне-асеньні час: яго не з'ядалі і не клалі пад курыцу-квактуху
Крыніца: http://rv-blr.com/dictonary?alpha=&authenticity_token=7ac738a48b166025e45f6b2c67b725bd415bc85e&page=1