ПАЛЫН
Расліна з характэрным пахам і горкая на смак, што і абумовіла яе сімволіку ў народнай традыцыі. У песенных тэксіах:
“Ой палын, палын,
Трава горкая,
А доля мая
Яшчэ горшая”;
“Палын – трава бескарэнная,
А радзілася я бязродная…”
Праз свае рэальныя якасці П. нават набыў рысы расліны варожай і чужой – “ у тэй чужой старане палыном сеяна, гірчыцай абсаджана”; на гэтую расліну ў замовах адсылаюцца хваробы: “а я выліваю ці на палын, ці на чарнабыльнік”.
Менавіта востры пах П., які ў вераваннях адпуджваў нават нячыстую сілу, стаў асновай залічэння яе да раслінаў – абярэгаў. Дзяўчаты на Купалле закладвалі П. пад пахі ад ведзьмаў, а калі ля вогнішча з’яўлялася старая баба і брала агонь, яе сцябалі П.
У хлявах на змярканні на Купалу торкалі пучкі П. У чацвер пасля Сёмухі П. упляталі ў косы, каб не стаць ахвярай русалак. На іх пытанне: “Што ў цябе ў руках?” – раілі адказваць:
“Палынь”; русалка тады скажа: “Цур тобі, згынь” – і прападзе.
Каб не хадзіў нябожчык, гаспадыня абмятала хату палыновым венікам. У фальклорных творах П. замяшчае мужчыну, старога мужа: “… змяшаўся палын з травою, злюбіўся стары з маладою”.
Крыніца: http://rv-blr.com/dictonary?alpha=&authenticity_token=7ac738a48b166025e45f6b2c67b725bd415bc85e&page=1
Крыніца: http://mifijslavyan.ru/stories2/311.htm
ПАЛЫН ТРАВА
Палын-трава горкая, для русалак шкодная Быль ці небыль, але здарылася яна не так ужо і даўно. Вярталася неяк з аднаго сяла дзяўчына Аксюта, мельнікава дачка. Цямнець ужо пачало, месяц выйшаў. А дарога міма Данькінай балкі ідзе, дзе, пагаворвалі людзі, паскуддзе водзіцца.
І так піць захацела дзяўчына - сіл няма, так смага стамляе. І не горача ўжо, дзённая спёка знікла... няйначай нячысцік паблытаў. Вось яна і думае: спушчуся ў Данькіну балку, там вялікі раўчук, пап'ю вадзіцы, ды і далей пайду.
У старажытныя часы палын служыў прываротным зеллем Спусцілася хуценька, блага месяц поўны, усякі каменьчык на дарозе відаць. Нахілілася да раўчука, толькі далонькай зачэрпала... а з вады смех прычуўся, вада забоўталася, і тонкія белыя рукі яе хоп за касу! Высунуліся з вады тры русалкі.
Адна касу Аксюткіну перахапляе ямчэй, другая за падол трымае, а трэцяя рукі ў бокі, ды кпіць: - Ах ты, дурная дзяўчынка! Што ж прыдумала хадзіць уначы па Данькінай балцы! Уначы наша часіна. Вось цяпер заказычам ды на дно сцягнем. Будзеш, дурная дзеўка, русалкай, будзеш, як мы, месяцовымі начамі карагоды вадзіць ды завабліваць неасцярожных падарожнікаў.
Не ўбачыш ты бацькі з маці, не прыгалубіць цябе добры моладзец, не качаць табе ў калысцы дзіцятка. І не будзе табе Царства Вечнага Нябеснага, бо станеш ты паскуддзем...
Але Аксюта - дзеўка адчайная, хоць і спалохалася, а выгляду не падае і крычыць: - Самі вось, русалкі вы дурныя, нічога-то вы мне не зробіце! Таму што ёсць пры мне палын-трава горкая, самая для вас, русалак, шкодная! Адхіснуліся русалкі, але касу не выпусцілі.
- А пакажы, - кажа адна, - палын-траву.
Хлусіш, мабыць. Аксюта і дастала з-за пояса пучок палыну. Памяўся пучок, павяў трохі, але пах свой не страціў. Хвастанула адну з русалак па руцэ Аксюта. Заверашчалі русалкі, кінуліся ўрассыпную:
- Ах, палын-трава страшная! Ды як жа мы яе не ўчулі!
- Напэўна, у вас катар, - кажа Аксюта.
- У халоднай вадзе жывеце, ад сцюжы прастуджаецеся, пах палыну не чуеце. І пайшла дахаты, пасмейваючыся. Нездарма ж Аксюта - мельнікава дачка. А млынары, як вядома, людзі не простыя, ім шматлікае вядзёна.
Гэта бацька навучыў яе, як з русалкамі зладзіць: "Паскуддзе палыну не любіць, на русалку палынам махнуць - што цябе крапівой схвастаць. Таму, калі пойдзеш уначы міма Данькінай балкі - бяры з сабой пучок палыну".
Славяне лічылі палын адным з наймоцных сродкаў у барацьбе з разнастайным паскуддзем. На Русі палын - абрадавая расліна. Напачатку года святкавалі свята Сёмуху. У гэты дзень моладзь "ганяла русалак".
Дзяўчаты ўвесь дзень насілі палын у сябе пад мышкамі для засцярогі ад ведзьмаў і русалак. Убачыўшы дзяўчыну з растрапанымі валасамі, на яе пытанне: "Што ў цябе ў руках?" нельга адказваць "мята" ці "пятрушка", інакш русалка заказыча да смерці.
Трэба сказаць "палын" - і русалка адразу знікне. Акрамя таго, у гэта свята палын служыў прываротным зеллем, патрэбна была толькі падчас гульняў хвастануць выбранніка сцебламі палыну.
Славяне лічылі палын адным з наймоцных сродкаў у барацьбе з разнастайнай нячыстай сілай. Пучок палыну, падвешаны над дзвярамі хаты, ці схаваны пад парогам, ахоўваў яго насельнікаў ад вядзьмарства.
А пад Каляды палынам абкурвалі хаты і стайні, - ізноў жа, ад паскуддзя ўсякага. Для гэтага палын зрывалі толькі на Ўнебаўзяцце, 28 жніўня, асвячалі ў царкве і захоўвалі датуль, пакуль спатрэбіцца.
Крыніца: http://www.driada.net/flora.php?idart=731
ПАЛЫН
Другая па сіле антыдэманічная трава. Пах гэтай травы здольны выгнаць з хаты практычна любое паскуддзе, таму часцей яе ўжываюць у выглядзе курэнняў. Калі вы жадаеце выкарыстаць для абароны хаты паленне з палыну, дадайце да сухой травы кропельку хваёвай смалы (яна валодае ачышчальнымі ўласцівасцямі) і пранясіце пахі па ўсёй кватэры.
Затым, калі кватэра напоўніцца пахам травы, на некалькі хвілін адкрыйце акно і пажадайце паскуддзю выдаліцца з вашага хаты: " Як дым з маёй хаты сыходзіць, так і беды, хваробы і г.д. з маёй хаты сыходзьце".
Зараз зачыніце акно, пах жа палыну застанецца ў вашым жыллі яшчэ на суткі. Будзьце асцярожныя! Пры моцнай канцэнтрацыі дыму палыну ў людзей могуць пачацца галюцынацыі.
Абсалютна бяспечны метад ужывання палыну - павесіць у хаце (лепш у спальні або калідоры) невялікі пучок гэтай травы. Пах падлогі ўжо сам па сабе не выганіць паскуддзе з хаты. Антыдэманічныя ўласцівасці палыну павялічваюцца на змяншальным месяцы.
Крыніца: http://medicine.astrostar.ru/travi/51313.html
ПАЛЫН.
Artemisia absinthium L. (лацінская назва). Полин (украінская назва). Полынь, Полынь горькая (расейская назва). Piołun (польская назва). Вядомая расьліна, якая прысьвечана Артэмідзе - старадаўня грэцкай Багіне Месяца.
Палын расьце паўсюдна, як пустазельле. Цьвіце ў ліпені, жніўні. Мае сваеасаблівы бальзамічны арамат. У людовай мэдыцыне Палын ужываюць у настоі, узварах, парашках, гатуюць палынны алей, які вельмі карысны сродак для смаку, больш дзейнага страваваньня.
Магічнае значэньне расьліны: астралягічнае прыналежаньне да Марса ды Казярога. Палын ужываюць у курэньні Меркурыя, пры варажбе на будучыню, а таксама ў нэкрамантычных Цырымоніях.
|