МАЙ
Элемент траецкай абраднасці (гл. Сёмуха). У якасці М. выкарыстоўвалі звычайна тыя дрэвы і расліны, якія ўваходзілі ў кола традыцыйных прыярытэтаў у канкрэтных мясцовасцях.
У некаторых з іх за М. бралі толькі бярозу (Пастаўскі, Баранавіцкі р-ны), у іншых – толькі клён (Чавускі, Чэрвенскі р-ны), бярозу і клён (Жлобінскі р-н), бярозу, клён і рабіну (Гарадоцкі, Петрыкаўскі р-н), чаромху, клён, бярозу і ліпу (Лепельскі р-н), клён і рабіну (Крупскі р-н).
Маладымі бярозкамі абгароджвалі па перыметры двор або ставілі толькі ў варотах, “маёвыя” ж галінкі ў розных варыянтах утыкалі ў вокны хаты з двара і ўсярэдзіне, у дзверы сенцаў, хаты, гаспадарчых пабудоў, клалі за абразы, утыкалі за бэлькі у “чырвонай” палавіне хаты, клалі або ставілі на падаконнікі.
Досыць пашыраны быў звычай усцілаць падлогу аерам. У некаторых мясцінах на Тройцу свяцілі краскі, зёлкі. “Маёвая” зеляніна сведчыла аб сувязях супольнікаў з вышэйшымі сакральнымі сіламі.
Па М. меркавалі пра будучае надвор’е. Калі ён сох хутка, то гэта абяцала пагоду ў час сенакосу (у залежнасці ад тэрмінаў святаў). М. праз пэўны час спальвалі, закопвалі, але часцей за ўсё выкарыстоўвалі ў гаспадарчых мэтах, напрыклад клалі там, дзе павінна было ляжаць сена: каб мышы тачылі М., а не сена. “Маёвыя” галінкі шырока выкарыстоўваліся з магічнымі мэтамі.
У Чавускім р-не кідалі на жывёлу, на грады. Пастухі на Сёмуху плялі вянкі і накідвалі на рогі каровам (Бераставіцкі, Карэліцкі р-ны). Гаспадары павінны былі пачаставаць пастухоў.
Крыніца: http://rv-blr.com/dictonary/view/3303
|